M r E n e s K u j u n d ž i ć

K LA S IF IK A C IJA K N JIŽE V N E GRAĐE N A ARAPSKOM ZA B IB LIO TE C K E PO TRE BE

Jedan od najvažn ijih zadataka svake kn jižn ice je da om ogući upotrebu građe koju sakuplja, obrađuje i odlaže. U tom cilju služi stvarni katalog k o ji čitaocu pruža od go vor na pitan je k o ja djela knjižnica posjeduje iz nekog određenog podru čja znanja, o određe­ nom predmetu, ili osobi. Postoje dva osnovna tipa stvarnog katalo­ ga, stručni, ili sistematski i predmetni.

Stručni katalog naziva se onaj u kojem su opisi djela raspore­ đeni po nekom logičnom redu tj. u njem u su zajedno, ili u blizini nalaze opisi d jela istog ili srodnog sadržaja, raspoređeni od općeg - šireg po jm a ka ispecijalizovanom — užem. Za razliku od toga pred­ m etni katalog neposredno obavještava k o ju literaturu o određenim predm etim a posjed u je biblioteka, bez ob zira k o jo j stručnoj grani predm et pripada ili sa kog se aspekta predm et posmatra. U njemu su popisi d jela raspoređeni po abecednom redu rije č i k o je karak­ teriziraju n jih o v sadržaj.

S druge strane, da bi stručni katalog o d go vo rio svo jim zadacima potreban je prikladan klasifikacioni sistem.1 Da bi se došlo do da­ našnjih klasifikacionih sistema od k o jih se neki kao što je UDK, zahvaljujući širini svoje upotrebe, s pravom m ože nazvati svjetskim , bila je potrebna duža predhistorija. N a njenom početku je Asurba- nipalova /biblioteka za k o ju se kaže da je im ala sistem atski pore­ dak glinenih pločica k o je su bile gru pisane u d v ije glavne grupe: jednu koja se odnosila na znanja vezana za zem lju, i dru gu sa tek­ stovim a o nebu. Glavni bibliotekar Aleksanidrijske biblioteke, K a li­ m ah (treći v ije k p rije nove ere) sredio je papirasne svitke svoje zb irk e ne po naučnim vrstama, nego p o specijalnostim a autora: za­ konodavci, historičari, pjesnici filo zo fi itd .

Pored bibliotekara pitanjem klasifikacije, ali ne kn jiga nego znanstvenih oblasti, veom a rano su se počeli baviti i filo zo fi. Izme-

1 0 različitim bibliotečkim klasifikacionim sistemima vidi opširno u doktorskoj disertaciji E. Žuljevića: Bibliotečki klasifikacioni sistemi i teorija informacija. Sarajevo: Filozofski fakultet, 1984. (neobjavljena), kao i priloge istog autora u časopisu »Bibliotekarstvo za period 1981 i 1984. godinu«.

Stručni katalog je obrađen i u radu J. Živkovića Stručni katalog

(Zagreb: Matica Hrvatska, 1968). U novije vrijeme ovom pitanju je pos­

većen i stručni rad Emila V. Popovića koji je pod istim naslovom Stručni

katalog objavila Narodna biblioteka Srbije (Beograd, 1982).

đu dva najranija tipa takve klasifikacije koja se tradicionalno pripi­ suje Platonu (427— 337 p. n. e.) i Aristotelu (384— 323 p. n. e.) razlika se nalazila u općoj šemi klasifikacije kao i prisustvu ili odsustvu određenih znanstvenih disciplina.

U aristotelijanskoj klasifikaciji sva ljudska znanja d ije lila su se u tri velike skupine: teoretsku, praktičnu i produktivnu. Teoretska se d a lje dijelila na fizičku, matematičku i m etafizičku. M atem atika se dalje granala na geom etriju, astronomiju, muziku i aritmetiku, či­ neći tako četveročlani skup poznat među kasnijim skolastičarim a kao kvadrivijum . Praktična znanost obuhvatal a je etiku, ekonom iku i politiku dok je produktivna sažeta u značenju term ina Ars mechanica. Logika je bila isključena iz ove šeme, je r se smatrala samo pom oć­ nim instrumentom — sredstvom za prilaz svim drugim znanstvenim disciplinama.

K o d Platona, međutim, n ije postojala distinkacija između teo­ retske i praktične znanosti, a logika se ja vlja kao koor dinatna dis­ ciplina, koja se povrem eno koristila kao sinonim za m etafiziku. F ilo­ zofska klasifikacija velikog antičkog sistematizatora znanja Aristotela ušla je u islamsku filo zo fiju zahvaljujući p rije svega prijevodu na arapski komentara Ivana Filoponusa P o rfirije vih Isagoga.2

N ajran ijom originalnom islamskom klasifikacionom šemom m o­ že se sm atrati ona koja je prisutna u djelu Gabir ibn Hayyan a — rodonačelnika arapske alkem ije. K od njega fundamentalni principi Znanosti obuhvataju snop značenja sadržanih u odnosima sažetim u četiri elementarna svojstva prirode: vruće, hladno, vlažno i suho. U spostavljanje ravnoteže između ova četiri elementa ne u tječe samo na ovozem aljske — m aterijalne stvari, nego i na m etafizička bića kakvim se smatraju inteligencija, duša svijeta, prostor i vrijem e.3

Izvodeći mizan (balans) iz alegoričkog objašn jen ja »ta 'w il« kur 'an­ skih referenci m jeren ja ljudskih djela na Sudnjem danu Gabir svoj sistem dovodi u vezu sa vjerskim učenjem. Ovaj sistem pobliže je form uliran u njegovoj »K n jiz i transformacije potencijalnog u aktu­ alno« i » K njizi definicija« gdje se znanosti d ije le u d v ije distinktne cjeline — jednu predstavljaju vjerske a drugu svjetovn e discipline.

Porast obim a znanstvene literature na arapskom jeziku u prvim stoljećim a islama i diferen cijacija znanstvenih disciplina ko ja ju je u stopu pratila vidno se reflektira u filozofsko-naučnom opusu »filo ­ zofa Arapa« al-Kind ija (um ro 873. godine) autora niza filo zofsk ih i prirodoslovnih tekstova. U tem elje njegove intelektualne radoznalos­ ti ulazile su, pored filo zo fije, i fizika, optika, m eteorologija, astrono­ m ija i astrologija. Iz ovako razgranatog interesovanja razvila se i svojevrsna klasifikaciona šema čija je svrha bila prezentiranje c je lo ­ kupnog po lja sistematiziranog ljudskog znanja kakvo je autor zate­ kao u svom e vremenu.

2 Vidi G. Sarton: Introduction to the History of Sceince. Baltimore: Carnegie Foundation, 1927, Vol. I, str. 422.

3 Klasifikaciju znanosti kod Gabir ibn Hayyana rekonstruirao je Zaki N agib Mahmud u svom radu Gabir Ibn Hayyan al-Qahira: Wizara at-taqafa. (1962) str. 87— 107.

M eđutim , najutjecajnija rana klasifikacipna šem a u islamskoj znanstvenoj literaturi sadržana je u djelu » I h s a a l-u lu m « ((Enumeri ran je nauka) Abu Nasra al-Farabija (um ro 950). P ri konstruiranju svo­ ga sistema on je posebno vodio računa da kom pariranjem gram atike i logike istakne važnost ove druge. Jer, prethodna se tiče samo rije ­ či dok se ova druga bavi značenjima, a u vezi je sa riječim a samo u on oj m je ri u k o jo j su one otjelovljen je značenja. Po njemu, grama­ tika se bavi zakonitostim a u jeziku, a jezici se razlikuju kao što se razlikuju ljudi i rase, dok se logika bavi lju dskim m išljen jem k o je je u vijek i na svakom mjestu istovjetno. Pored nauke o jeziku i lo­ gike, u al-Farabijev klasifikacioni sistem u silazećem nizu još ulaze m atem atika (č ije su podgrupe aritm etika, geom etrija, optika, astro­ logija , muzika, nauka o utezima i m ehanika) zatim fizika, m etafizi­ ka, nauka o društvu, jurisprudencija i skolastička teologija. N ajra ­ n iji utjecaj ovako prezentirane klasifikacije, ko ja za razliku od Aris­ totela, logiku smatra zasebnom naučnom disciplinom , stavljajući je neposredno po slije filologije, v id ljiv je kod Ib n Sin e , al-Gazalija i Ibn Rušda.5

O ko pola stoljeća poslije smrti al-Faraibija po javlju ju se »Risa­ le « učenog bagdadskog kružoka poznatog kao Ihw an as-Safa (ili Bra­ ća čestitosti) u kojim a su pored interesovanja za teologiju, matemati­ ku i logiku v id ljiva nastojanja autora da skrenu pažnju na važnost studija prirodnih fenomena.

Pored ovih autora, i kasnije u filo zofsk o j i prirodoslo vno j lite­ ratu ri na arapskom srećem o se sa m anje ili više uspješnim pokuša­ jim a klasifikacije znanja i znanstvenih disciplina. Veću pažnju među ovim a zavređuju nastojanja, Abu Hayyana at-Tavihidija, zatim al-H a rezm ija, Ibn Sine, Ibn Hazma, N asiruddin at-Tusi ja, Šamsuddin al

-Akfanija, Ibn Hald una, Taškopruzadea i Hadži H alife. Međutim, paš­

to su prevashodno imale u vidu filozofsk e i pedagoške ciljeve, a ne praktičnu potrebu klasifikacije knjiga, sa izuzetkom možda Hadži Ha life o kome će biti govora drugom prilikom , one nisu m ogle zadovo­ ljiti rješenjim a koja su sadržavale. Jer >>Onaj k o ji konstruira filo ­ zofsku klasifikaciju uživa slobodu da fragm entira univerzum svo ga interesa na bilo k o ji način koji odgovara njegovom c ilju ... Slobodan je je r se bavi intelektualnim apstrakcijam a k o je su same p o sebi tvorevine ljudskog uma. Ograničava ga sam o dom et njegova znanja,

4 Ovo djelo koje ulazi u temelje svake islamske i isto tako srednjo­ vjekovne zapadnjačke klasifikacije znanosti prvi put je u Kairu izdao Osman Amin 1931. godine, zatim je ponovo objavljeno 1949 i 1968 (al

-Qahira: Maktaba Anglu-misriyya) .

Djelo je zajedno sa prevodom na kastiljanski i latinski u Madridu izdao Angel Gonzalez Palencia pod naslovom Catalogo de las ciencias, Madrid: Universidad de Madrid, 1932.

5 Opširnije o različitim filozofskim klasifikacionim sistemima kod islamskih filozofa vidi: Muhammad A li Abu Rayyan: »Tasnif al-ulum bayna al-Farabi w a Ibn Haldun«, 'Alam al-f ikr, 1978, 9, 1, str. 97— 122., Muha­ mmad Kazim al-Hafagi: »Tasnif al-uIum inda al-arab«. al-Maurid, 1403-

-1983, 12,3 str. 13—56. Ahmad Abdullah al-Rabe: Muslim Philosophers’

Classifications of the Sciences: al-Kindif al-Farabi, al-Ghazali, Ibn Khaldun (Middle East). Cambridge: Harvard Unversity, 1984. (Neobjavljena doktor­ ska disertacija).

m oć p ercep cije i plodnost njegove im aginacije. Onaj m eđutim ko ji, biblio te čkom klasifikacijom želi da organizira zabilježen e in form aci­ je daleko m an je je slobodan. P rije svega p ris ilje n j e da k o risti ono o čemu je pisano a obim fragmenata od k o jih se sastoji univerzum njegova interesovanja uglavnom je priprem io neko drugi.«6

II

S o b zirom na narasle potrebe m oderne organ izacije bilblioteč k e građe, u arapskim zem ljam a je, neposredno p o slije drugog svjet­ skog rata, došlo do pokušaja praktičnog rješavanja pitanja klasifika­ c ije arapske knjige. Većina bibliotekara k o ji su se b avili ovim prob­ lem im a b ili su saglasni da je najprikladn ije izvršiti prevođ en je ne­ kog od svjetskih klasifikacionih sistema na arapski uz nužne m odi­ fik acije prim jerene specifičnostim a kulturno-civiliziacijske prirode ka­ rakterističnim za knjižne sadržaje arapskog svijeta. Međutim , čak ni četrdeset godina p oslije po jave prvih kn jiga na arapskom k o je govo­ re o po treb i i posljedicam a prevođenja svjetskih klasifikacion ih sis­ tema na arapski i njegovoj prim jeni, ne p o stoji jedinstven općeprih­ vaćeni sistem bilbliotečke klasifikacije u arapskim zem ljam a. N eu jed­ načenost prakse vid ljiva je, na prim jer, u čin jenici da neke bib liote­ ke koriste jo š u vijek specijalno konstruirane sistem e kakav je slu­ čaj sa Egipatskom nacionalnom bibliotekom u k o je je znanje podi­ jeljen o na veće znanstvene skupine pri čemu je svakoj skupini do­ dijeljen o slovo arapskog alfabeta. Prepreka za dalju dogradnju klasi fikacionog sistema u o v o j biblioteci bila je i to što n ije postojao i još ne p o sto ji slobodan pristup policama.

U cilju podizanja tehničkog nivoa bibliotečkih usluga u arap­ skim zem ljam a Unesco j e u periodu 8-19. decem bra 1959. godine u B ejrutu sazvao sem inar č iji je jedan od zaključaka bio da se prip re­ m i arapsko izdanje D ju ijeve decimalne klasifikacije, p r i čemu je trebalo vo diti računa o historijskim , vjerskim , filo zofsk im i drugim speci­ fičnostim a arapskog svijeta.7

N ešto ran ije je pitanjem praktične klasifikacije za potrebe bib­ lioteke Kartum skog univerziteta bavio se G. R. Tibets k o ji je svoja iskustva izn io i u posebno štampanom članku.8

rAbdulw ahab Abu an-N ur je razvio posebnu klasifikaciju za ob­ last islam istike prvenstveno na osnovu kn jižne građe koja se čuva u bibliotekam a Azharskog univerziteta.9 Treba odmah reći da, i po­ red izvjesnog optim izm a s k ojim je dočekana u krugovim a k o ji se brinu o kolekcijam a sličnog sadržaja, ova k lasifikacija n ije našla ši­ roku prim jenu u prvom redu zbog složenog sistem a indeksiranja (za k o je se koriste slova arapskog alfabeta, a ne b ro jevi).

6 J. H. Sherra, M. E. Egan: The Clasified Catalog. Basic Principles and Practices. Chicago: American Library Association, 1956. str. 50.

7 Vidi referencu br. 4 u »Literaturi« navedenoj na kraju ovog rada. 8 Referenca navedena pod br. 3 u spisku »Literature« 9referencabr.9uspisku>>Literature<<

Za potrebe praktične prim jen e ma fo n d o ve Zahir ije biblioteke u Damasku, Yusuf al-‘Aš je priprem io klasifikaciju znanja o b ja v lje­ nu u »knjizi »Tasriif al-ulum wa ' ma'rifa.. . . « koja zbog toga što je im ala u vidu fond jedne biblioteke im a m alo značaja za šir u prim ­ jenu.10

Sličan pokušaj na engleskom jeziku učinio je Ziauddin Sardar u radu »Islam, outline of a classification scheme«, ali je njena prim ­ jen jivo s t dovedena u pitanje i to ponovo zbog sistema indeksiranja kojem u nedostaju elementi univerzalnosti. N aviše navedenih nekoli­ ko prim jera rješenja pitanja klasifikacije bibliotečke građe na arap­ skom ne zam agljuje činjenicu da je danas u arapskom svijetu u naj­ širo j upotrebi adaptirana verzija D ju ije ve decimalne klasifikacije.11

Prih vatajuči ovu klasifikaciju, arapski bibliotekari nisu propus­ tili priliku da jo j upute i ozbiljne zam jerke, od k o jih je sa najviše opravdanja ona koja kaže da je ova klasifikacija pristrana prem a za­ padnjačkim stanovištima generalno a anglosaksonskim posebno. N e­ ki idu tako daleko da tvrde da zbog toga uopće nije pogodna za prim jen u u istočnjačkim posebno arapskim bibliotekam a. Nasuprot tom e javila su se m išljenja da njena fleksibilnost pruža dovoljn o os­ nove za nužne m odifikacije i prilagođavan ja potrebam a arapske kn ji­ ge.

I kritičarim a i pristalicama, korištenja D ju ijeva klasifikacionog sistema išla je u prilog činjenica da je on preživio praktičnu prov­ jeru i da je zahvaljujući tome bilo moguće ocijen iti nivo njegove gostolju b ivosti prema specifičnim vrstam a građe.12 N esrazm jer u raspodjeli prostora k o ji je vid ljiv na predm etu »Is la m « u četiri kla sifikaciona sistema prikazanim u tabeli priložen oj uz ovaj rad ne tre­ ba da obeshrabri one koji se bave specifičnom vrste građe, kakva je ona na arapskom jeziku.

T o može, ustvari, da predstavlja podsticaj za dodatna razm iš­ lja n ja o problem u klasifikacije bibliotečke građe na arapskom je ­ ziku u domaćim kolekcijam a čime se u našoj zem lji do sada malo ko o zb iljn ije bavio.

10 Referenca br. 12.

11 Vidi posebno referencu br. 11 u spisku »Literature«.

12 Uporedi činjenicu da je predmetu »Isla m « u Djuijevoj decimalnoj i Univerzalnoj decimalnoj klasifikaciji dodijeljen jedan trocifren broj 297, dok je u isto vrijeme predmetu »Kršćanska vjera« dat prostor od 22 —

28 dakle sedam dvocifrenih brojeva. Navedeno prema knjizi Stručni ka­ talog. Izvod iz Univerzalne decimalne klasifikacije. (Zagreb: Matica Hrvat­ ska, 1968).

IS L A M U Č E T IR I K L A M F IK A C IO N A S IS T E M A USPOREDNA T A B L IC A

Klasifik.

Predmet Djtuijeva UDK Kongresne Kolone klasifik. biblioteke klasifikacija

Islam 297 297 BP 1195 Q7

Historija 297.09 297(9) BP 50-58 Q7(v)

Temelji islama 2975 — BP 176 Q7:4 Očitavanje vjere 29751 — BP 177 Q7:353 Molitva 29752 — BP 178 07:4164

Post 29753 — BP 179 07:433

Zekat 29754 — BP 180 —

Hadž 29755 — BP 181 07:4198

Kurban 297.122 29718 BP 89 —

Učenje Kurbana — — BP 13(1.6 — Okolnosti objave 2971221 — BP 131 — Prevodi Kurana 297-1225 — — — Komentari Kurbana 297.1227 — BP 130.4 — Hadis 297124 297.8+ BP 135 07:26

Metodologija hadisa — — BP 136.4 — Tekstovi hadisa — — BP 13636 — Komentari hadisa 29712407 — BP 1363 — Abrogacija hadisa — — BP 136.78 — Nejasni izrazi u hadisu — — BP 136.76 — Apokrifni hadisi — — BP 136.74 —

Interpolacije — — BP 136.72 —

al-Buharijeva zbirka 1971241 — BP 135.A12 — Muslimova zbirka 2971243 — B P 135A14 — Abu Davudova zbirka 2971242 — BP 13SA13 — at-Tirmizijeva zbirka 2971244 — BP 135A1S — an-Nisaijeva zbirka 2971245 — BP 135A16 — Ibn Madžeova zbirka 2971246 — BP 135A17 — Hadis iz ostalih zbirki 297-1248 — BP 135A2 —- Islamsko pravo (Fikh) 34059 — BP 140144 —

Izvori isl. prava BP 145148

(Kurban, Hadis, Idžma,

Kiyas i dr.)

Pravne škole — mezhebi — — BP 150 — Hanefijski — — BP 152 —

Šafiijski — — BP 153 — T3/D

Predmet Djuijeva UDK Kongresne Kolone klasifik. biblioteke klasifikacija

Han belijski — — BP 155 __

Šiijski — — BP 156 —

Ostali — — BP 157 —

Personalni status

(brak i familija) _ _ BP 17324 Q7:427

Državno — pravni sistem — — BP 173.6 — Džihad 297.72 — BP 182 —

Kelam 297.2 297.2 + BP 166 Q7:3

Doktrine o Bogu 297.211 297.214 BP 166.2 — Poslanička misija — 297.6 BP 166.5 — • Vjerovanje — Iman — — — Q7:353 Smrt i Sudnji dan — — BP 166.85 Q7:361 Život na Ahiretu — — BP 166.8 07:355

Sekte 297.204 — BP 191 —

Sunije 297.2041 — BP 192 071

Šiije 297.2042 — BP 193 0712

Haridžije — — HP 195.K4 — Ostali 297.2043 — BP 191 078

Značajne isl. ličnosti 297.6 — BP 70 — Muhammed Resulullah 297.6 — BP 70 —

— u Mekki 297.63 — — —

— u Medini — — — —

Ashabi (Muhammedovi

drugovi) 297.64 ...

Halife — — BP 76 —

Vjerski učenjaci — — BP 136.46 —

I sl. organizacije i

udruženja 297.6 297.6— _. 07:68

Misionarstvo 297.7 — N P 166.55 07:65

Ostale aktivnosti 297.7 — BP 190 — Misticizam — Sufizam 297.4 — BP 189 —

L i t e r a t u r a

u hronološkom rasporedu

1. Yusuf A s'a d Dagir: Dalil al-Arab fi {l-kutub wa fann al-makatib. Bayrut 1947.

2. Filib Di Trazi: ' Iršad al-'A'rab fi tansik al-katub wa ' l-makdtib.

Baynut: 1947.

3. Tibbets, G.R.: »The Olassification of Arabic Books.« The Library Quarterly, 1959, 29, 3, str. 174— 198.

4. Mahmud aš-Šani ti , Ahmad Kabiš: Mugaz at-tasrnif al-' ašrt. Kairo: Egipatska bibliotečka asocijacija, 1961. Sadrži skraćeni pre vod Djuijeve decimale klasifikacije na arapski jezik.

5. Halid al-Hadidi: Falsafa ' ilm tasnif al-kutub. al-Qahira: Malbtaba an-Nahda al- arabiyya, 1969.

6. Midhat Kazim: at-Tasnif, Nizam Dyui al-'ašri. al-Qahira: Maktaba al-Abglu-misriyya, 1968.

7. Anwair ar-Rifa'i »Tasnif al-kutub al' arabi.« Str. 245—61 u: al-Halaa addirasiyya li 'l-hadamat al-m aktabiyya----Dimašq: Wizaira at-ta' lim al-' ali , 1392— 1972.

8. Abdulwahab Abu an-Nur: at-Tasnif al-bibliyugrdfi li-'ulum ad

-din al-islami: al-Qahira: Dar at-taqafa li-t-tiba'a wa ' n-nasr, 1973.

9. Abdiullwahab Abu an-Nur: at-Tasrnf li-agrad isitirga' al'ma'lumat. al-Qahira: al-Menazama al- 'arabiyya li-t-tarbiyya w a-taqafa wal - 'u lum, 1977.

10. Abd/uhvahaib Abu an-Nur: al-Hitta al- arabiyya li-t-tasif bayna mu'tamarayn ar-Riyad 1593/1973 wa Bagdad 1395/1971. ar-Riyad, Dar al-'ulum, 1398— 1978.

11. Dewey, Melvil: at-t asnif a l-'ašri (al-gadawil). Targama Fu'ad Isma'il Fahmi, ar-Riyad, 1399/1979. Prijevod Djuijeve decimalne klasi­ fikacije.

12.J usuf al- rAš: Tasmf al- (ilum wa l-ma{a r if... Dimašq: Magma al-luga al- 'arabiyya bi-Dimaša, 1400/1979.

13. Sardar, Ziauddin: Islam, outlin e o f a classification scheme. London: Olive Bingley, 1979. Aauto r kaže (Str. 19): »O va šema pred­ m etne klasifikacije formamulisana je na osnovni uvida u savremen u li­ teratu ru na engleskom, bazirano na općim idejam a Ranganatanove kolon k la s ifik a c ije . . . «

14. Muhammad Amon al-Banhaw i : at-Tasnif al-amali li l-maktabat

at-tab'a at-taniyya al-Qahira: a l-A ra b i , (1981).

15. Nasir Muhammad as-Suwaydan: at-Tasnif fi l -maktabat al-

- 'arabiyya. ar-Riyad: Dar al-murih, 1981.

V idi posebno bib liografiju str. 167— 170.

16. Ša'ban A bdul azziz Hal ifa, Muhammad al- A y id i: Qa' ima ru'us al-mawd u 'a t al- rarabiyya. ar-Riyad: Dar al-m urih li-n-našr, 1405/1985. Sadrži lisitu preidmetnih odrednica za bibliotečke potrebe.

Pored navedene literature treba ukazati i na barem dva speci jalizovana časopisa k o ji izlaze u arapskom svijetu a s vrem ena na vrije m e donose p riloge na temu klasifikacije kn jiževne građe na j arapskom. T o su:

1. al-Magalla al-arabiyya li-l-ma'lumat, A LE S CO, Tunis. (Podatak uzet iz broja 7/2, 1986. godine)

2. Risalat al-maktaba, Amman, Jordan. (Podatak uzet iz broja 21/2-3, Juni / S eptem bar 198).

S U M M A R Y

T H E C L A S S IF IC A T IO N OF L IT E R A R Y W O R K S I N T H E A R A B IC LA N G U A G E I N L IB R A R IE S

This paper concisely presents the results o f the author's w ork regar ding the question o f the classification o f literary \workis in the Arabic language.

This classification hasn't been the ob ject o f special interest among experts in our country unti'l now. By means o f surveying the historical developm ent o f classification in the Islam ic scientific tradition it w ill be noticed that the philosophical systems o f clas­ sification which vere created in Arabic by thinker s in past, haven't been suffic iently used in the process o f adapting m o d em W estem systems o f classification to the practical needs o f Arabic library science.

The enclosed table shows that the Dewey Decimal Classification system and the classifications o f the Library o f Con gress are the most »hospitable« to the Arabic— I slamic literary inheritance. The Dewey Decimal Classification has been, perhaps as a result o f this the most reprasented in the l i raries o f the contem porary A rabic w orld. Keeping in mind th e scope o f the manuscripts and prinited works in the Arabic language in our library collections, as w ell as the tha t that w e are just facin g the complex w o rk concern inig the preparation o f a catalogue o f this material, it becames clear how much the subject o f classification is relevan t to be the o b ject o f consideration.